Politeness is Distance – Serbian Requests through the Mirror of the Cognitive Speech Act Scenario Model

Apstrakt

Cilj ovog rada predstavlja testiranje uspešnosti primene kognitivnog modela „scenarija“ i teorije propozicionalnog idealizovanog kognitivnog modela u analizi značenja govornog čina zahteva u srpskom jeziku koji je u odnosu na druge žive jezike, bez obzira na široku zastupljenost govornog čina zahteva u pragmatičkim, sociolingvističkim i kognitivnim istraživanjima, ostao nedovoljno istražen. U okviru analize korpusa zasnovane na kognitivnom teorijskom modelu interpretacije značenja indirektnih govornih činova, tzv. „scenarija“ analiziraju se i diskutuju odnosi blizine/udaljenosti između impliciranih komponenti scenarija, uz osvrt na pragmatičke efekte učtivosti ostvarene upotrebom određenih indirektnih jezičkih sredstava u kontekstima osetljivim na socio-kulturološke varijable distance, moći i težine zahteva. Kada je reč o fenomenu učtivosti, ustanovićemo na osnovu dominantnih komponenti „scenarija“ da li govornici srpskog jezika pokazuju tendencije ka „pozitivnoj“ ili „negativnoj“ učtivosti.